garri kasparov ne demek?

Garri Kasparov

Garri Kimovich Kasparov (Rusça: Гарри Кимович Каспаров; d. 13 Nisan 1963, Bakü, Azerbaycan SSC, SSCB), Sovyet ve Rus satranç büyükustası, yazar ve siyasi aktivisttir. 1985'ten 2000'e kadar dünya satranç şampiyonu unvanını elinde bulundurmuş ve tarihin en iyi satranç oyuncularından biri olarak kabul edilmektedir. Kasparov, satranç teorisine önemli katkılarda bulunmuş ve açılış varyasyonlarının geliştirilmesinde öncü rol oynamıştır. Aynı zamanda satranç oynamayı öğreten birçok kitap yazmış ve satranç üzerine analizler yapmıştır.

Erken Yaşamı ve Kariyeri

Kasparov, Garik Kimovich Weinstein adıyla Bakü'de, bir Yahudi baba ve Ermeni bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Kim Moiseyevich Weinstein bir enerji mühendisi, annesi Klara Shagenovna Kasparova ise bir mühendisti. Babasının ölümünden sonra, annesinin soyadı olan Kasparov'u kullanmaya başladı.

Satranç yeteneği küçük yaşta ortaya çıktı. Yedi yaşındayken bir bulmaca problemine çözüm bulduktan sonra satranç eğitimi almaya başladı. Mikhail Botvinnik'in satranç okulunda eğitim gördü ve kısa sürede dikkatleri üzerine çekti.

• 1979: 16 yaşındayken, genç yaşta satranç büyükustası unvanını kazandı.
• 1984: Dünya Şampiyonası'nda Anatoli Karpov ile karşılaştı. Tartışmalı bir şekilde yarıda kesilen bu maç, Kasparov'un yükselişinin habercisi oldu.
• 1985: Anatoli Karpov'u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu ve tarihin en genç dünya şampiyonu unvanını elde etti.

Dünya Şampiyonluğu Yılları

Kasparov, 1985'ten 2000'e kadar dünya şampiyonu unvanını elinde tuttu. Bu süre zarfında Anatoli Karpov ile dört kez daha karşılaştı ve unvanını başarıyla korudu. Oyun tarzı, agresif taktikler ve derin stratejik anlayışıyla karakterize edildi.

• 1993: Nigel Short'u yenerek unvanını korudu. Ancak bu maç, Kasparov'un Dünya Satranç Federasyonu (FIDE) ile yollarını ayırmasına ve Profesyonel Satranç Birliği'ni (PCA) kurmasına yol açtı.
• 1995: Viswanathan Anand'ı PCA dünya şampiyonluğu maçında yenerek unvanını korudu.
• 2000: Vladimir Kramnik'e yenilerek dünya şampiyonluğu unvanını kaybetti.

Bilgisayarlara Karşı Maçlar

Kasparov, bilgisayarlarla yaptığı maçlarla da büyük ilgi uyandırdı.

• 1996: IBM'in Deep Blue adlı süper bilgisayarına karşı altı maçlık bir seri oynadı ve kazandı.
• 1997: Deep Blue ile rövanş maçında ise kaybetti. Bu, bir dünya şampiyonunun klasik zaman kontrolünde bir bilgisayara yenildiği ilk maçtı ve büyük tartışmalara yol açtı.

Emeklilik ve Siyasi Kariyeri

Kasparov, 2005 yılında profesyonel satranç kariyerine son verdiğini açıkladı. Emekli olduktan sonra siyasete atıldı ve Vladimir Putin'e karşı muhalefetin önde gelen isimlerinden biri oldu.

• 2007: Rusya başkanlığına adaylığını koydu ancak adaylığı kabul edilmedi.
• 2013: Hırvatistan vatandaşı oldu.
• 2014: Dünya Satranç Federasyonu başkanlığına aday oldu, ancak seçilemedi.
• Günümüzde: İnsan Hakları Vakfı'nın (Human Rights Foundation) başkanı olarak faaliyet göstermektedir.

Satranç Teorisine Katkıları

Kasparov, satranç teorisine önemli katkılarda bulunmuştur. Özellikle açılış teorisi üzerine yaptığı çalışmalar, birçok oyuncu tarafından referans alınmaktadır. Sicilya Savunması'nın Najdorf varyasyonuna getirdiği yenilikler, King's Indian Defense ve Queen's Gambit gibi açılışlara olan derinlemesine analizleri, satranç literatüründe önemli bir yer tutmaktadır.

Eserleri

Kasparov, satranç üzerine birçok kitap yazmıştır. En bilinen eserleri arasında "My Great Predecessors" (Büyük Öncülerim) serisi ve "Kasparov vs. Deep Blue: The Anatomy of the Rematch" (Kasparov - Deep Blue: Rövanşın Anatomisi) bulunmaktadır. Ayrıca, "Winter Is Coming: Why Vladimir Putin and the Enemies of the Free World Must Be Stopped" (Kış Geliyor: Neden Vladimir Putin ve Özgür Dünyanın Düşmanları Durdurulmalı) adlı siyasi bir kitabı da bulunmaktadır.

Mirası

Garri Kasparov, sadece satranç dünyasında değil, genel olarak entelektüel dünyada da önemli bir figür olarak kabul edilmektedir. Satranç dehası, analitik yetenekleri ve siyasi aktivizmiyle tanınan Kasparov, gelecek nesiller için bir ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.